Leasing finansowy i jego znaczenie dla finansowania firm

Leasing finansowy różni się istotnie od leasingu operacyjnego. Wedle definicji jest to oddanie przedmiotu w użytkowanie, w zamian za comiesięczne raty leasingowe. Na czas użytkowania prawa do przedmiotu posiada leasingobiorca.

Co to jest leasing?

Leasing jako taki to narzędzie przynoszące korzyści tak leasingobiorcy, jak i leasingodawcy. Leasingobiorca ma możliwość użytkowania przedmiotu leasingu przez określony czas. Osoba finansująca poprzez umowę leasingu ma możliwość pozyskania środków finansowych. W praktyce nie ponosi ona kosztów utrzymania przedmiotu przez czas trwania umowy leasingu. Leasing finansowy opiera się na oddaniu środka trwałego w użytkowanie leasingobiorcy. Ze względu na obowiązek płacenia z góry podatku VAT ustępuje on popularnością leasingowi operacyjnemu, który jest formą zawartą w 80-90% umów leasingowych w Polsce¹.

Jakie są oczywiste korzyści płynące z leasingu finansowego?

Jego cechą wyróżniającą jest to, że umowa leasingu kończy się przeniesieniem prawa własności przedmiotu na korzystającego. Stanowi również jeden z elementów tarczy podatkowej.

W związku z konstrukcją umowy leasingu i prawa własności przedmiot leasingu jest zaliczany do składników majątkowych korzystającego. Przy leasingu finansowym obowiązek dokonywania odpisów amortyzacyjnych leży po stronie korzystającego. Niewątpliwą korzyścią dla korzystającego jest czas trwania umowy, który w przypadku leasingu finansowego jest dowolny. W przypadku leasingu operacyjnego czas trwania umowy to nie mniej niż 0% normatywnego okresu amortyzacji przedmiotu.

Leasing finansowy a leasing operacyjny

Leasing finansowy różni się znacząco od leasingu operacyjnego. Wybór formy, wynikającej z przepisów prawa, zależy wyłącznie od stron umowy.

Do najważniejszych różnic należą:

• Czas trwania umowy. W leasingu operacyjnym czas trwania umowy może być dłuższy niż 40% czasu amortyzacji przedmiotu. W leasingu finansowym jest to 12 miesięcy i więcej, de facto bez ściśle określonej daty końcowej.
• Obowiązek amortyzacji. W leasingu operacyjnym ciąży on na leasingodawcy. W leasingu finansowym na leasingobiorcy.
• Traktowanie kosztów uzyskania przychodów. Wliczanie do kosztów raty netto oraz opłaty wstępnej jest możliwe w przypadku leasingu operacyjnego. Wliczanie do kosztów części odsetkowej, rat leasingowych i amortyzacji jest możliwe w leasingu finansowym.
• Odmienny moment zapłaty podatku VAT. W leasingu operacyjnym podatek VAT doliczany jest do rat. W przypadku elasingu finansowego podatek VAT jest opłacony z góry.
• Moment powstania możliwości wykupu przedmiotu umowy. Jest on zależny od stawki amortyzacji i okresu wykupu w leasingu operacyjnym. Natomiast jest on automatycznie zachodzący w momencie wpłaty ostatniej raty w leasingu finansowym.

Leasing finansowy a inne formy finansowania

Leasing jako taki, niezależnie od formy finansowej lub operacyjnej, możemy uznać za jedną z wielu form finansowania przedsiębiorstwa. Inne formy to oczywiście pożyczka, kredyt czy pożyczka leasingowa. Podstawową różnicą w zapewnianiu firmie dodatkowego przypływu środków jest fakt, że leasing zawsze dotyczy przedmiotu określonego w umowie. Dodatkowo kredyt może być udzielany wyłącznie przez bank. Warunki przyznania kredytu są zdefiniowane w prawie bankowym. Pożyczka natomiast również jest umową zawartą pomiędzy stronami (są to odpowiednio pożyczkodawca i pożyczkobiorca). Może być udzielana przez różne instytucje, jak również przez osoby fizyczne.

Leasing finansowy a kredyt

Możliwość wzięcia leasingu może być postrzegana jako alternatywa wobec kredytu. Określenie opłacalności wyboru należy do osoby zainteresowanej. Trzeba pamiętać, że w przypadku kredytu właścicielem przedmiotu, za cenę zwyczajowo większej wysokości wkładu własnego, staje się klient.

Jaka jest największa wada kredytu?

Największą wadą kredytu jest obniżenie zdolności kredytowej w przypadku jednorazowego skorzystania z tej formy finansowania.

Osoby nie przepadające za kolejkami w urzędach chętniej skorzystają z leasingu. Obowiązek rejestracji na przykład samochodu spoczywa wtedy na leasingodawcy. Ze względu na bezpieczeństwo lepszym sposobem na pozyskanie funduszy jest zaciągnięcie kredytu. Przepisy regulujące kredyt są dużo bardziej precyzyjne, dzięki czemu maleje ryzyko oszustwa. Pośrednią konsekwencją są ograniczenia możliwości zaciągnięcia kredytu narzucane przez KNF.

Leasing finansowy a pożyczka

Pożyczka jest ciekawym zamiennikiem dla kredytu lub leasingu finansowego. Pożyczka jest udzielana klientowi na zakup wybranego środka trwałego. Klient po skorzystaniu z niej automatycznie staje się właścicielem sprzętu. Jest atrakcyjną formą ze względów finansowych. Struktura pożyczki pozwala na wystawianie faktury bezpośrednio na pożyczkobiorcę.

Wyróżniającymi cechami pożyczki są również długi okres finansowania, skromny wymagany wkład własny, czy powszechnie stosowany elastyczny harmonogram spłat powstałych zobowiązań. Pożyczka leasingowa nie ma również żadnych prawnych ograniczeń jeśli chodzi o czas trwania umowy.

Leasing finansowy a księgowość

W momencie zawarcia umowy o leasing finansowy jej przedmiot zostaje wprowadzony do ewidencji środków trwałych korzystającego. Korzytsający dokonuje odpisów amortyzacyjnych zaliczając je do podatkowych kosztów uzyskania przychodów. Jeśli przedsiębiorca zdecydował się na wybór właśnie tej formy leasingu, nie ma on możliwości zakwalifikowania do wydatków raty za przedmiot w pełnej wysokości. Jedynym możliwym kosztem (oczywiście obok odpisów amortyzacyjnych) stają się odsetki od części podstawowej raty. Leasing finansowy kończy się przekazaniem praw własności przedmiotu na korzystającego w momencie opłacenia ostatniej raty. Nie trzeba więc ustalać dodatkowych zasad wykupu przedmiotu umowy leasingowej.

Kontrowersje wzbudzało dotychczas księgowanie opłaty wstępnej w leasingu. Z jednej strony interpretacja prawa zakładała, że taka opłata powinna być księgowana jednorazowo. Z kolei organy skarbowe zakładały, że jest to wydatek ściśle związany z całą umową leasingu. W związku z czym należy rozliczać go proporcjonalnie wraz z poszczególnymi ratami. Obecnie stanowisko sądów administracyjnych jest jasne. Uznają one możliwość księgowania wstępnej opłaty leasingowej jednorazowo, z datą jej rzeczywistego opłacenia. Należy również pamiętać, że kiedy postanowimy zawiesić działalność powstające opłaty leasingowe możemy zaliczać do kosztów uzyskania przychodów. Jedynym warunkiem jest w tym wypadku zawarcie umowy przed zawieszeniem firmy.

Amortyzacja

Leasing finansowy zakłada, że przedmiot umowy zaliczany jest do składników majątku korzystającego. W związku z tym ten środek trwały obowiązują standardowe zasady amortyzacji. W tym ujęciu korzystający musi wprowadzić ten środek trwały do ich ewidencji. Identyczne są więc zakazy zaliczania odpisów amortyzacyjnych do kosztów uzyskania przychodów oraz metoda ustalania wartości początkowej. Korzystający może stosować wszystkie metody amortyzacji, jednak przepisy przewidują wyjątkową metodę dla przedmiotów umów leasingu finansowego spełniających określone warunki.

Dlaczego jest amortyzacja w leasingu finansowym przebiega inaczej?

Jeśli warunki ustawowe są spełnione, korzystający dokonuje odpisów amortyzacyjnych metodą liniową, ustalając stawki amortyzacyjne w proporcji do okresu wynikającego z umowy, z wyjątkiem środków trwałych o krótszym okresie amortyzacji niż okres trwania umowy.

Ta metoda zakłada, że stawki amortyzacyjne mogą być podwyższane lub obniżane na zasadach obowiązujących przy metodzie liniowej.

Bilans finansowy

Dla celów bilansowych regulacje dotyczące leasingu znajdują się w ustawie o rachunkowości (art. 3 ust. 4.)². I tak leasing finansowy, określony dla celów bilansu, to umowa która spełnia choćby jeden z następujących warunków:

• Własność przedmiotu umowy przechodzi na korzystającego po zakończeniu okresu, na który została zawarta.
• Zawiera prawo do nabycia przedmiotu umowy przez korzystającego, po zakończeniu okresu, na jaki została zawarta, po cenie niższej od wartości rynkowej z dnia nabycia.
• Okres, na jaki została zawarta, odpowiada w przeważającej części przewidywanemu okresowi ekonomicznej użyteczności przedmiotu umowy, przy czym nie może być on krótszy niż 3/4 tego okresu.
• Suma opłat, pomniejszonych o dyskonto, ustalona w dniu zawarcia umowy i przypadająca do zapłaty w okresie jej obowiązywania, przekracza 90% wartości rynkowej przedmiotu umowy na ten dzień.
• Zawiera przyrzeczenie finansującego do zawarcia z korzystającym kolejnej umowy lub przedłużenia umowy, na warunkach korzystniejszych niż w dotychczasowej umowie.
• Przewiduje możliwość jej wypowiedzenia, z zastrzeżeniem, że wszelkie powstałe z tego tytułu koszty i straty poniesione przez finansującego pokrywa korzystający.
• Przedmiot umowy został dostosowany do indywidualnych potrzeb korzystającego. Może on być używany wyłącznie przez korzystającego, bez wprowadzania w nim istotnych zmian.

Księga Przychodów i Rozchodów (KPiR)

Księga przychodów i rozchodów może przysporzyć kilku problemów osobom korzystającym z leasingu finansowego. W przypadku tej formy to leasingobiorca jest zobowiązany do amortyzowania przedmiotu umowy. Wartość początkowa jest ściśle określona i będzie stanowiła cenę zakupu (czyli sumę rat) powiększoną o ewentualne koszty zakupu, które powstały zanim wprowadzono samochód do ewidencji środków trwałych.

Przykładami mogą być np. koszty transportu lub związane z transportem ubezpieczenie. Leasing finansowy zakłada trzy metody amortyzacji przedmiotu umowy. Są to:

• liniowa metoda amortyzacji,
• liniowa przyspieszona metoda amortyzacji,
• liniowa indywidualna metoda amortyzacji.

Koszty uzyskania przychodu

W leasingu rata składa się zawsze z części kapitałowej i części odsetkowej. Część kapitałowa jest określana jako spłata wartości początkowej środków trwałych. Część odsetkowa to różnica między opłatą leasingową i kwotą spłaty wartości początkowej. W przypadku leasingu finansowego umowa określa jasno część opłaty przypadającej na spłatę kapitału i tę, która jest spłatą odsetek.

Jak określić wysokość spłaty środków trwałych?

Jeżeli wysokość spłaty wartości środków trwałych przypadająca na poszczególne opłaty nie jest określona w umowie to jest ona ustalana w związku z okresem trwania tej umowy.

Przepisy prawa ściśle określają co, w przypadku wybrania metody leasingu finansowego, może być uznane za koszty uzyskania przychodu. Są to:

• wysokość odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej przedmiotu leasingu,
• część odsetkowa opłaty leasingowej (część finansowa, czyli ta część raty leasingowej, która nie stanowi spłaty raty kapitałowej),
• koszty użytkowania przedmiotu leasingu (np. ubezpieczenie, energia, konserwacja czy paliwo).

Leasing finansowy a podatki

Z perspektywy podatku od towarów i usług leasing finansowy jest traktowany jak dostawa towarów. Określa to art. 7 ust. 1 pkt 2 i ust. 9 ustawy o VAT³. Obowiązek podatkowy w tym wypadku powstaje w momencie wystawienia faktury (lub odpowiednio kiedy upływa termin jej wystawienia lub płatności). Odliczenie podatku naliczonego jest możliwe za ten okres, w którym powstał obowiązek podatkowy.

W przypadku tego rodzaju leasingu oznacza to, że prawo do odliczenia powstanie w okresie, w którym miała miejsce dostawa przedmiotu leasingu. Trzeba jednak zaznaczyć, że koniecznym warunkiem, umożliwiającym obniżenie podatku należnego o podatek naliczony, jest posiadanie faktury.

Z kolei z perspektywy podatku dochodowego przedmiotem tego rodzaju leasingu mogą być nie tylko środki trwałe, ale także wartości niematerialne i prawne. Podatek dochodowy od osób prawnych dodatkowo warunkuje leasing finansowy łącznym spełnieniu trzech warunków:

• umowa leasingu została zawarta na czas oznaczony,
• suma ustalonych w umowie leasingu opłat, pomniejszona o należny VAT, odpowiada co najmniej wartości początkowej leasingowanych aktywów, a w przypadku zawarcia przez finansującego następnej umowy leasingu aktywów, stanowiących uprzednio przedmiot takiej umowy – odpowiada co najmniej jego wartości rynkowej z dnia zawarcia następnej umowy leasingowej;
• umowa zawiera postanowienie, że w podstawowym okresie jej obowiązywania odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający.

Kalkulator leasingu finansowego

Aby ułatwić użytkownikom korzystanie z opcji leasingu finansowego przygotowaliśmy specjalny kalkulator. Jest to narzędzie, które pozwala na obliczenie raty leasingu, łącznego kosztu leasingu, czy należnego podatku od towarów i usług. Kalkulator jest wyposażony w opcję stworzenia kalendarza spłat. Kalkulator leasingu finansowego przeznaczony jest dla osób, które w niedługim czasie planują podjęcie leasing finansowy.

Do skorzystania z kalkulatora konieczne jest wprowadzenie podstawowych danych. Kalkulator leasingu finansowego ma charakter informacyjny, a wynik stanowi wartość przybliżoną – rzeczywista wartość, ze względu na konstrukcję konkretnej umowy, może się różnić.