Jak kupić samochód? Kupno auta w 5 krokach

Jak przygotować się do kupna samochodu?

Najlepiej rozpocząć od ustalenia budżetu. Weź pod uwagę, że zapłacisz nie tylko za pojazd, lecz także za OC. W przyszłości będziesz ponosić stałe koszty: paliwo, przeglądy, wymiana oleju i opon. Dlatego warto podejść do wyboru samochodu bez emocji. Oblicz, ile mniej więcej kilometrów będziesz przemierzać w ciągu miesiąca, a następnie przelicz to na konkretne kwoty. Dzięki temu zobaczysz, ile będzie cię kosztowało auto na benzynę, a ile w dieslu. W ten sposób określisz również jakie powinno mieć spalanie. Dopiero wówczas, mając już pewien ogląd na to, czego potrzebujesz, zacznij szukać konkretnych ofert.

Samochód nowy czy samochód używany?

Samochód używany

Zalety używanego samochodu to przede wszystkim niższa cena i wolniejszy spadek wartości. Za dwuletni samochód możemy zapłacić sporo mniej niż za nowy, a po dziesięciu latach wartość auta potrafi zmaleć o połowę.

Są jednak i wady. Nie zawsze znajdziesz swój wymarzony model, nie mówiąc już o takich detalach, jak kolor czy wyposażenie. Jest to też pewne ryzyko, bo nawet kupno samochodu w komisie nie daje ci gwarancji, że w najbliższym czasie nie zostawisz sporych sum u mechanika. Trzeba też uważać na samochody poleasingowe – bywają to pojazdy dwu-, trzyletnie, ale nie zawsze utrzymane w dobrym stanie.

Samochód nowy

Nowsze samochody są przede wszystkim bezpieczniejsze. Dysponują nowocześniejszymi rozwiązaniami. Nie ma też wątpliwości co do ich przeszłości. Kupując nowy pojazd, masz możliwość wyboru marki i modelu, koloru czy dodatkowego wyposażenia. Możesz też wynegocjować u dealera upusty lub gratisy, a na wyprzedażach zeszłorocznych roczników (zazwyczaj w okresie między styczniem a marcem) możesz zaoszczędzić nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych.

Jeśli zaś będziesz odpowiednio dbać o pojazd, późniejsza sprzedaż samochodu nie musi wiązać się ze stratami. Jego wartość zależy bowiem przede wszystkim od stanu technicznego i przebiegu. Przede wszystkim zaś kupno nowego samochodu daje ci pewność, że przez najbliższe lata nie wyłożysz sporych sum na naprawy.

Kupno samochodu – na co uważać?

W przypadku pojazdu z drugiej ręki, warto dokonać dokładnych oględzin pojazdu. Należy przyjrzeć się:

• lakierowi,
• tapicerce,
• oponom.

Próbna jazda jest koniecznością. Musisz sprawdzić nie tylko, czy dobrze ci się prowadzi dane auto, lecz także, czy nic w jego działaniu nie wzbudza twoich wątpliwości. Jeśli nie czujesz się na siłach, by samodzielnie ocenić stan samochodu, warto podjechać do serwisu. Taka usługa kosztuje, ale dzięki temu nie kupisz kota w worku.

Wybierając samochód, trzeba też dokładnie sprawdzić widniejące na umowie dane sprzedającego (porównując je z okazanymi przez niego dokumentami). Należy również skontrolować wpisane tam parametry pojazdu, na przykład nr VIN i porównać go ze stanem faktycznym na nadwoziu samochodu.

Kupując nowy samochód, nie musisz zdawać się na zapewnienia sprzedającego o tym, że samochód jest bezwypadkowy, a lakier oryginalny. Jednak nowe samochody to spory wydatek i ryzyko, że nasze auto straci na wartości w pierwszych latach użytkowania.

Finansowanie nowego samochodu

Najkorzystniejsze finansowo jest kupno samochodu za gotówkę. Jednak osoby, które nie dysponują odpowiednimi środkami, mają do dyspozycji alternatywne metody finansowania zakupu samochodu.

Jakie są alternatywne sposoby finansowania samochodu? Instrumenty finansowe pozwalające na finansowanie samochodu to kredyt samochodowy, leasing konsumencki lub auto na abonament. Leasing jest szczególnie popularnym rozwiązaniem wśród osób prowadzących działalność gospodarczą. Możliwy jest bowiem również leasing maszyn, leasing nieruchomości, leasing biurowy (wyposażenia biurowego), czy nawet leasing pracowniczy (wynajem pracowników).

Leasing samochodu

W leasingu samochodów wysokość rat zależy m.in. od wpłaty własnej, ale też od kwoty wykupu. Po opłaceniu wszystkich rat przedsiębiorca ma prawo wykupić dany przedmiot za z góry ustaloną kwotę (często jest to 1% wartości). Dopiero wówczas auto staje się jego własnością. Leasing samochodów to dobre rozwiązanie szczególnie, gdy w danym przedsiębiorstwie potrzebna jest dobrze rozwinięta flota pojazdów, a ich jednorazowy zakup byłby wydatkiem, na który firma nie może sobie pozwolić.

Możemy spotkać się z pojęciem leasingu pośredniego i leasingu producenta (bezpośredniego). Zdecydowanie popularniejszy jest leasing za pośrednictwem firmy leasingowej. Inne rozróżnienie to rzadziej wybierany leasing finansowy (w którym po stronie leasingobiorcy leży zadanie wpisania przedmiotu do ewidencji środków trwałych, konieczne jest również opłacenie całego VAT-u z góry) i leasing operacyjny, wybierany w około 90% przypadków¹. Leasing może być dla przedsiębiorcy tarczą podatkową. Pozwoli na zmniejszenie podstawy opodatkowania. Niższy podatek jest skutkiem wpisania rat leasingu w koszta firmy.

Typy leasingu samochodu

Sposobem na poprawę płynności finansowej może być również leasing zwrotny samochodu. W tej sytuacji przedsiębiorca sprzedaje samochód firmie leasingowej, ale z zachowaniem prawa do jego dalszego użytkowania. Następnie spłaca on kolejne raty leasingu i w ten sposób „odkupuje” auto. Nowi przedsiębiorcy zaś mogą skorzystać z leasingu dla nowej firmy, nabywając samochód na start. Unikają wówczas zapłaty wkładu własnego, a cała rata leasingu stanowi koszt uzyskania przychodu.

Istnieje również leasing konsumencki, pozwalający osobie nieprowadzącej działalności gospodarczej na alternatywną dla kredytu formę sfinansowania samochodu. W Polsce jest to mało popularne rozwiązanie, gdyż kupno samochodu jest kwestią prestiżową. Jego zaletą jest fakt, że umowa leasingu nie wpływa w oczach banków na zdolność kredytową. Po podliczeniu wszystkich opłat leasing może się jednak okazać droższy od kredytu. Ponadto przez okres leasingowania samochód nie jest naszą własnością, a w umowie może być wpisany limit kilometrów przejechanych w ciągu roku, po którego przekroczeniu trzeba będzie uiścić dodatkową opłatę.

Kredyt, pożyczka a może… abonament

Kredyt samochodowy jest kredytem celowym, co oznacza, że bank pożycza środki na konkretny cel, jakim jest nowe auto. Od kredytu konsumenckiego różni się ceną (jest sporo tańszy) i tym, że jego maksymalna kwota jest zazwyczaj wyższa. Istnieje kilka rodzajów kredytu motoryzacyjnego, różniących się głównie sposobem spłaty: mogą to być raty równe, malejące, balonowe (niewielkie raty pokrywające 80% wartości samochodu i ostatnia pokrywająca całą resztę).

Formą pośrednią pomiędzy kredytem a leasingiem może być pożyczka leasingowa. Jest to produkt bardzo zbliżony do kredytu, ale z leasingiem łączy go fakt, że sfinansowane w ten sposób mogą być wyłącznie środki trwałe. Pożyczek leasingowych udzielają firmy leasingowe (a nie banki), przez co cała procedura ich przyznawania jest z reguły znacznie prostsza niż w przypadku kredytu, a kryteria mniej rygorystyczne. W podjęciu decyzji odnośnie sposobu zapłaty za nowy samochód pomóc mogą ogólnodostępne w Internecie narzędzia, takie jak kalkulator pożyczek czy kalkulator leasingowy, dzięki którym możesz poznać orientacyjne koszta związane z jednym i drugim rozwiązaniem.

Warto wiedzieć, że istnieje też abonament na samochód, czyli wynajem długoterminowy. Wówczas samochód w żadnym momencie nie staje się naszą własnością. Możemy jednak użytkować pojazd wysokiej klasy, ponosząc przy tym stosunkowo niewielkie koszta i nie przejmując się opłatami za serwis czy ubezpieczenie. Ponadto, gdy wynajmujemy nowy samochód, koszta poniesione przez nas w ciągu roku mogą być niższe od kwoty, którą ów pojazd traci w tym czasie na wartości.

Kupno samochodu na firmę

Kupując samochód na firmę, musimy wybrać sposób jego finansowania. Bardzo często jest to leasing, ale zdarza się również, że kupujemy auto na fakturę. Dla przedsiębiorcy kupującego samochód nadal może to być korzystniejsze rozwiązanie od zwykłej faktury VAT – nie może odliczyć podatku, ale zazwyczaj płaci mniej za pojazd.

Co to jest FVAT marża?

Warto pamiętać, że gdy kupujemy samochód na fakturę VAT-marża, to nie możemy odliczyć VAT-u z tytułu nabycia pojazdu. Jest to szczególny rodzaj faktury, polegający na tym, że sprzedawca płaci podatek tylko od marży, którą pobiera, a nie od całej wartości auta.

Kupiony samochód należy poddać amortyzacji. Odpisy amortyzacyjne pozwalają wliczać zakup samochodu (lub raty) oraz jego użytkowanie w koszta prowadzenia firmy. Najczęściej stosuje się amortyzację liniową. Wówczas pojazd jest amortyzowany przez 5 lat, a stawka wynosi 20%.

Jakie dokumenty są wymagane przy kupnie samochodu?

Kupując samochód, otrzymujesz:

• dowód rejestracyjny,
• kartę pojazdu,
• zaświadczenie o jego stanie technicznym,
• ubezpieczenie OC.

Jeśli pojazd jest sprowadzony z kraju UE i EFTA, wyegzekwuj od sprzedającego:

• dowód odprawy celnej,
• dowód opłaconej akcyzy,
• zaświadczenie o opłaceniu podatku (lub o braku takiego obowiązku),
• wyciąg ze świadectwa homologacji (lub decyzję o braku takiego obowiązku),
• tablice rejestracyjne (lub zaświadczenie o braku tablic).

W przypadku auta sprowadzanego z krajów spoza UE i EFTA, niezbędnym dokumentem jest też dowód kontroli technicznej przeprowadzonej w Polsce.

Kupno samochodu bez ważnego przeglądu technicznego może nastręczać kłopotów. Auto musisz zarejestrować w ciągu 30 dni od momentu jego zakupu, ale przegląd techniczny jest do tego niezbędny. Jeśli więc chcesz działać zgodnie z prawem, samochód na badania powinien pojechać lawetą. Również kupno samochodu bez karty pojazdu może okazać się miną. Brak takiej karty może (choć nie musi) oznaczać, że pojazd jest kradziony. Chcąc załatwić formalności w urzędzie, wyegzekwuj od poprzedniego właściciela oświadczenie o zgubieniu karty pojazdu oraz zaświadczenie danych z karty pojazdu z urzędu, w którym auto było ostatnio rejestrowane.

Kupno samochodu a ubezpieczenie OC

Ubezpieczenie staje się twoją odpowiedzialnością od dnia zakupu, dlatego powinno zostać przez ciebie opłacone tego samego dnia. Jeśli samochód posiada już ważne OC, sprzedający powinien przekazać ci dokumenty polisowe. Możesz je również sprawdzić w ogólnodostępnej bazie UFG i samodzielnie skontaktować się z firmą ubezpieczeniową. Warto to skontrolować, nawet jeśli jesteś w posiadaniu potwierdzenia polisy – może się bowiem okazać, że składka nie została opłacona przez poprzedniego właściciela, a od momentu zakupu ważne OC leży już w twojej gestii. Może się również okazać, że spadnie na ciebie obowiązek zapłaty kolejnej raty (lub rat) ubezpieczenia. Wówczas warto przekalkulować sobie, co się bardziej opłaca – zapłacenie brakującej kwoty, czy wypowiedzenie umowy i podpisanie nowej.

Kiedy można kontynuować OC poprzedniego właściciela?

OC poprzedniego właściciela masz prawo kontynuować lub wypowiedzieć i zawrzeć umowę z nowym ubezpieczycielem. W przypadku kontynuacji, towarzystwo ubezpieczeniowe ma jednak prawo do ponownego wyliczenia składki i może się okazać, że musisz dopłacić. Dlaczego? Ubezpieczyciel ocenia ryzyko m.in. na podstawie doświadczenia kierowcy, dlatego ewentualne zniżki niekoniecznie muszą przejść na nowego właściciela pojazdu. Takie OC nie ulegnie też automatycznemu przedłużeniu po wygaśnięciu umowy – musisz o tym pamiętać i w odpowiednim momencie wykupić nowe OC.

Kupno samochodu z drugą osobą

Jak kupić samochód na spółkę z drugą osobą?

Najprościej, jeśli obaj nabywcy mogą własnoręcznie podpisać umowę. Istnieje również możliwość, aby jeden z przyszłych właścicieli podpisał umowę w imieniu obojga. Musi wówczas być w posiadaniu odpowiedniego pełnomocnictwa. Na umowie koniecznie muszą się znaleźć wszyscy właściciele, by pojazd mógł być również zarejestrowany na wszystkie te osoby.

Jeśli nie postanowicie inaczej, każdy z właścicieli będzie odtąd w posiadaniu równej części współwłasności. Jeśli stosunek udziałów jest nierówny (np. zależy od wysokości wkładu w zakup pojazdu), nie wpływa to na prawo do częstszego lub rzadszego użytkowania samochodu. Ma to jednak znaczenie przy ponoszeniu kosztów albo odnoszeniu zysków z danego samochodu (również w przypadku jego sprzedaży).

Jak powinna wyglądać umowa kupna-sprzedaży samochodu?

Umowa kupna-sprzedaży samochodu to dokument regulujący sytuację prawną pojazdu, który jest zabezpieczeniem zarówno dla sprzedającego, jak i dla kupującego. Powinna zostać sporządzona w co najmniej dwóch egzemplarzach (po jednym dla każdej ze stron). Oprócz dokładnych danych osobowych stron, powinny się tam znaleźć również szczegółowe dane dotyczące auta będącego przedmiotem sprzedaży. Są to:

• marka,
• model,
• numer nadwozia,
• rok produkcji,
• cena.

Co jeszcze warto zawrzeć w umowie?

Ważne jest oświadczenie sprzedającego, że samochód jest jego własnością, nie toczy się żadne postępowanie w jego sprawie i żadna osoba trzecia nie ma do niego praw. Istotne jest też wpisanie miejsca oraz dokładnej i prawdziwej daty zakupu pojazdu. Nigdy bowiem nie mamy stuprocentowej pewności, kto i w jakim celu posługiwał się wcześniej danym samochodem.

Wzory umów kupna-sprzedaży są ogólnodostępne w Internecie. Warto wiedzieć, że podpisanie umowy nie zawsze jest konieczne. Gdy kupujemy samochód od firmy, może wystarczyć faktura VAT.

Formalności przy kupnie samochodu

Kupując samochód, masz 30 dni na to, by zarejestrować samochód w Wydziale Komunikacji. Musisz złożyć specjalny wniosek (dostępny w urzędzie lub w Internecie) wraz z poniższymi dokumentami:

• umową kupna-sprzedaży,
• dowodem rejestracyjnym (muszą się w nim znaleźć ważne badania techniczne),
• kartą pojazdu,
• tablicami rejestracyjnymi,
• polisą OC,
• dowodem osobistym do wglądu.

Nowe OC czy OC poprzedniego właściciela?

Musisz również zdecydować, czy pozostajesz przy OC wykupionym przez byłego właściciela, czy też wypowiadasz umowę i podpisujesz ją z innym towarzystwem. Na ten krok masz czas aż do momentu wygaśnięcia ważnej polisy. Musisz też wybrać się do urzędu skarbowego, aby wnieść opłatę za podatek.

Przy kupnie samochodu po osobie zmarłej to po stronie nowego właściciela (czyli spadkobiercy) leży obowiązek wyrejestrowania samochodu. Pamiętaj jednak, że sprzedający powinien posiadać postanowienie z sądu o nabyciu spadku. Jeśli zaś kupujesz samochód zarejestrowany na kilka osób, na umowie muszą znaleźć się nazwiska i podpisy każdej z nich. Jeden z właścicieli może sprzedać samochód w imieniu reszty pod warunkiem posiadania pełnomocnictwa, odpowiednia adnotacja wraz z pełnomocnictwem musi też zostać dołączona do umowy.

Przy kupnie samochodu na części musisz wykupić OC (jeśli auto w momencie kupna nie ma ważnego ubezpieczenia, musi ono zostać opłacone w dniu zakupu pojazdu). Dopiero po rozłożeniu go na części i zezłomowaniu można owo ubezpieczenie wypowiedzieć.

Sprowadzenie samochodu z zagranicy

Gdy samodzielnie kupujesz samochód za granicą, oszczędzasz na marży komisu. Chociaż planowano wprowadzenie zmian prawnych w przypadku sprowadzania aut starszych niż z 2004 roku, ostatecznie nie weszły one w życie.

Akcyza za samochód w 2018 roku wynosi więc 3,1% wartości samochodu za pojazd z silnikiem o pojemności do 2 000 cm³ i 18,6% jego wartości za pojazd z silnikiem o pojemności powyżej 2 000 cm³.

W urzędzie celnym musisz złożyć deklarację AKC-U (w ciągu 14 dni), a w przypadku sprowadzenia auta spoza UE, trzeba też opłacić cło. Musisz mieć wykupione tablice wywozowe, aby móc od razu pojechać nowym samochodem. Warto jak najwcześniej wybrać się do stacji kontroli pojazdów, aby mieć już ważny przegląd techniczny. Do twoich zadań należy też zlecenie przetłumaczenia wszystkich dokumentów przez tłumacza przysięgłego.

Kupno samochodu a podatki

Nabywca samochodu zobowiązany jest do rozliczenia się z fiskusem, czyli opłacenia tzw. podatku PCC (podatku od czynności cywilnoprawnych). Wynosi on 2% wartości rynkowej samochodu. Nawet, jeśli na umowie zaniżymy wartość pojazdu, urzędnik może i tak – na podstawie uśrednionych danych – zadecydować o tym, jaką kwotę zapłacimy. Na opłacenie podatku mamy 14 dni od momentu zakupu. Od obowiązku opłaty PCC są jednak wyjątki.

1. Nie zapłaci go osoba niepełnosprawna (o ile kupuje auto na własny użytek).
2. Nie musimy również płacić podatku, kupując samochód od podatnika VAT (czyli np. z komisu).
3. Trzecim wyjątkiem są samochody, których wartość wynosi poniżej 1000 zł.

Aby zapłacić podatek PCC, w urzędzie skarbowym należy złożyć (osobiście, listem poleconym lub drogą elektroniczną) formularz PCC-3 lub PCC-3/A (w przypadku kilku nabywców). Przy wypełnianiu formularza warto uważać na pole 25 w części D – w tym miejscu należy wskazać rynkową wartość samochodu, a nie tę, którą wpisano do umowy. Próbując sztucznie zaniżyć tę kwotę, narażamy się na ryzyko powołania przez urząd rzeczoznawcy. Jeśli jego wycena będzie się różnić od wpisanej przez nas kwoty co najmniej o 33%, nie tylko zapłacimy wyższy podatek, ale też pokryjemy koszta wyceny.

Podsumowanie

Kupno samochodu niezależnie od jego docelowego przeznaczenia to wydatek na tyle duży by dobrze rozważyć wszelkie dostępne rozwiązania. Warto kierować się rozsądkiem i wspomóc się kalkulatorem przy sprawdzaniu kosztów zakupu bądź wynajmu oraz utrzymania auta. Nie ma sensu odkładanie niezbędnych formalności do ostatniego momentu. Ewentualne opóźnienia, chociażby z zapłaceniem podatku, mogą boleśnie uderzyć nas po kieszeni.

Najważniejsze jest aby nie podejmować takiej decyzji spontanicznie i pod wpływem emocji. Dobre przygotowanie się do kupna samochodu pomoże nam wybrać pojazd który nas nie zawiedzie. To pozowli uniknąć rozczarowań oraz zaoszczędzić czas i pieniądze.