Czym jest startup?
Jedną z pierwszych definicji startupu przypisuje się Steve’owi Blankowi1, wykładowcy pracującemu na takich prestiżowych amerykańskich uczelniach jak Stanford czy Berkeley. Według jego definicji startupem jest organizacja stworzona w celu odnalezienia i skalowania powtarzalnego modelu biznesowego. Zaznaczał on, iż ważne jest postawienie sobie celu danego przedsięwzięcia.
To właśnie ten cel powinien umożliwiać przedsiębiorcom:
- zdobywanie kolejnych rynków,
- rozwój przedsięwzięcia w założonym kierunku
- spełnianie planów osób zaangażowanych w projekt.
Startup jako biznes
Startup może być ucieczką od pracy na etacie i sposobem na obranie własnej drogi w świecie przedsiębiorczości; sposobem na czerpanie satysfakcji z pracy, realizacją własnych marzeń i ambicji biznesowych. Własne przedsiębiorstwo wiąże się z poświęceniem ogromu własnych pracy, energii, a także czasu. Tworzenie firmy od podstaw to najczęściej czasochłonny i żmudny proces, który nie zawsze przynosi zamierzony efekt. Jednak dzięki podjęciu tego ryzyka można zyskać o wiele więcej. Dlatego starając się osiągnąć sukces, nie można poddawać się po pierwszej porażce.
Jak założyć startup?
Przede wszystkim liczy się pomysł. Jego unikatowość zwiększa szanse powodzenia. Nie trzeba od razu rzucać pracy i ryzykować całego majątku. Można wyznaczyć sobie określony czas, np. kilka godzin w tygodniu, na dopracowywanie planu i rozeznanie branży, w której chcielibyśmy rozpocząć działalność. Można ten czas poświęcić na dokształcanie się, własny rozwój i planowanie dalszych działań. Trzeba uzbroić się cierpliwość i wraz z rosnącym przekonaniem, iż to, co robimy, osiąga oczekiwany przez nas efekt, zwiększać własne zaangażowanie.
Ile z startupów ma szanse na sukces?
Ciężko określić, ale trzeba pamiętać, że ponad 90% takich przedsięwzięć upada na wczesnym etapie rozwoju.
Startupy w Polsce
Przedsięwzięcia znane na świecie nie są domeną wyłącznie przedsiębiorców z innych państw. Również w Polsce powstało wiele projektów, które osiągnęły światowy sukces, a z ich usług korzystają tysiące osób dziennie.
Niektóre z nich to:
- Livechat – jest to narzędzie w formie chatu służące do komunikacji między właścicielem strony internetowej a osobami, które ją odwiedzają, w czasie rzeczywistym. Firma istnieje od 2002 roku i do tej pory dotarła do ponad 15 tys. klientów z prawie 150 państw. Z platformy korzystają takie marki jak Samsung, Ryanair czy Pizza Hut. Spółka notowana jest na Polskiej Giełdzie Papierów Wartościowych, jej kapitalizacja przekroczyła miliard złotych pod koniec 2015 roku,
- Brand24 – przedsiębiorstwo działające w branży IT. Trudni się monitorowaniem Internetu i serwisów społecznościowych. Gromadzi informacje dotyczące marek i produktów z witryn internetowych takich jak Facebook, Instagram czy Twitter. Przeczesuje również portale informacyjne i fora dyskusyjne, pozwalając na śledzenie informacji publikowanych na temat danej marki, interakcję z konsumentem i wsparcie sprzedaży,
- Docplanner – platforma przeznaczona dla lekarzy i ich pacjentów, umożliwia umawianie się na wizyty, a także dzielenie się opiniami o specjalistach. W Polsce funkcjonuje pod nazwą ZnanyLekarz.pl. W przeciągu 6 lat przedsięwzięcie zgromadziło ponad 50 mln dolarów od inwestorów.
Finansowanie startupu
Na początku działalności zwykle nie dysponujemy wysokim kapitałem, który pozwoliłby nam na nieograniczony rozwój przedsięwzięcia. Gdy posiadamy najważniejszy element, czyli pomysł, od którego wszystko się zaczyna, należy się zastanowić nad źródłami finansowania. Niektóre pomysły nie wymagają wysokiego wkładu – czasem wystarczą środki systematycznie odkładane z naszych regularnych przychodów. Co jednak zrobić, gdy potrzebujemy większego zastrzyku środków i skąd je pozyskać?
Kapitał własny
W idealnej sytuacji przedsiębiorca (twórca startupu) dysponuje wystarczającą ilością środków własnych, które wystarczają na rozpoczęcie działalności. Nie wszystkie startupy muszą się wiązać z milionowym wkładem. Badania Fundacji Startup Poland – „Polskie startupy 2016” – pokazały, iż w 79% przedsięwzięcia tego rodzaju były finansowane ze środków własnych.
Family, friends, fools
Początkowe fazy startupu związane są z:
- zalążkiem pomysłu,
- koncepcją produktu,
- etapem projektowania.
Gdy nie ma możliwości przedstawienia potencjalnym inwestorom gotowego produktu bądź działającego prototypu, trudno skorzystać z finansowania typowego dla dużych inwestycji czy uzyskać pomoc poważnych inwestorów. Jedną z możliwości jest skorzystanie ze wsparcia rodziny czy znajomych – osób, które będą kierować się chęcią pomocy, a nie potencjalną rentownością zainwestowanych środków. Korzystanie z tego źródła środków jest charakterystyczne dla wczesnych etapów działalności, które wiążą się z bardzo wysokim ryzykiem.
Venture capital
Venture capital to rodzaj inwestycji kapitałowych na rynku niepublicznym. Oferują wsparcie finansowe małym, lecz prężnie działającym przedsiębiorstwom na wczesnych etapach ich rozwoju. W zamian za wyłożenie środków fundusz staje się jednocześnie udziałowcem w sponsorowanej firmie. Nierzadko fundusze VC zostają udziałowcami większościowymi. Celem inwestora jest zwiększenie wartości dokapitalizowanej spółki i późniejsza odsprzedaż udziałów z zyskiem.
Polskie Stowarzyszenie Inwestorów Kapitałowych wskazuje, jakie przedsiębiorstwa mają szanse na uzyskanie tego rodzaju finansowania:
- posiadające lepszą ofertę produktów lub oferowanych usług,
- posiadające solidną kadrę zarządzającą,
- działające na rynku wzrostowym,
- posiadające znaczny udział w rynku.
Dotacje
Początkujący przedsiębiorcy powinni rozejrzeć się za dostępnymi dotacjami rządowymi oraz pochodzącymi z Unii Europejskiej. Dofinansowanie tego rodzaju pozwala uzyskać na działalność nawet kilkaset tysięcy złotych. Przykładowo – ostatni pilotażowy program o nazwie „Rozwój startupów w Polsce Wschodniej” umożliwił otrzymanie bezzwrotnej pomocy w wysokości 800 tys. zł. Wsparcie z tego programu uzyskało 199 różnych przedsięwzięć. Aby uzyskać pomoc finansową na rozpoczęcie działalności, niekoniecznie musimy mieć innowacyjny pomysł. Przykładem takiego wsparcia są dotacje z urzędu pracy skierowane do osób obecnie bezrobotnych, które dotychczas nie prowadziły działalności. W roku 2017 takie osoby mogły uzyskać nawet 25 308 zł.
Crowdfunding
Kolejnym sposobem finansowania nowych pomysłów jest crowdfunding, czyli finansowanie społecznościowe.
Na czym polega finansowanie społecznościowe?
Osoba mająca plan działania i potrzebująca wsparcia finansowego publikuje informacje o swoim pomyśle i liczy na finansowe wsparcie większej liczby osób. W Polsce średnia wpłata jednej osoby wynosi ok. 100 zł. Po osiągnięciu celu pomysłodawca z reguły odwdzięcza się osobom wspierającym, np. oferując zniżki na produkt, gdy już trafi on do produkcji, bądź pierwszeństwo na liście oczekujących.
Oprócz samej kwestii finansowania jest to dobry sposób na sprawdzenie, czy pomysł będzie cieszyć się jakimkolwiek zainteresowaniem. W Polsce istnieje kilka portali pozwalających na zbieranie środków w ten sposób, do których należą przede wszystkim www.polakpotrafi.pl oraz www.wspieram.to.
Anioły biznesu
W celu realizacji własnego pomysłu można szukać finansowego wsparcia u prywatnych inwestorów. Zamożna osoba gotowa zainwestować własny kapitał w interesujący projekt to tzw. anioł biznesu (ang. business angel), który w zamian za zainwestowane pieniądze otrzymuje określony udział w firmie. Zwykle są to ludzie mogący się pochwalić własnymi osiągnięciami biznesowymi oraz zmysłem inwestycyjnym. Największym problemem może okazać się dotarcie do takich osób. Istnieją jednak organizacje, sieci aniołów biznesu, które umożliwiają skontaktowanie się z potencjalnym inwestorem. Zaletami tej formy są zwykle niska formalizacja oraz podejmowanie decyzji na podstawie własnych przemyśleń i intuicji, a nie dogłębnych analiz, jak w przypadku finansowania przez duże instytucje finansowe.
Przykładowe organizacje zrzeszające aniołów biznesu w Polsce to2:
- Lewiatan Business Angels (www.lba.pl),
- Sieć Aniołów Biznesu Amber (www.amberinvest.org/pl/),
- Hedgehog Fund (www.hedgehogfund.pl).
Imprezy branżowe
W Polsce od pewnego czasu organizowane są wydarzenia związane ze startupami. Gromadzą one ludzi chcących rozwijać swoje pomysły, a także tych, którzy gotowi są te projekty wspierać. To dobry sposób na poznanie nowinek związanych z nowymi technologiami i nie tylko.
Przykładowe wydarzenia to:
- Masters & Robots – impreza wspierana przez Singularity University, organizację powstałą w Kalifornii, która za cel obrała sobie szkolenie wysokiej klasy menedżerów. Absolwentami tej organizacji są m.in. Sebastian Kulczyk czy Cezary Smorczewski – były wiceprezes Alior Banku,
- InternetBeta – konferencja organizowana w Rzeszowie (wrzesień 2018), która skupia się przede wszystkim na branży internetowej. Skupia specjalistów od reklamy, marketingu czy e-commerce. Nie zabraknie tam również osób zarządzających największymi portalami internetowymi, menedżerów, właścicieli startupów czy sklepów internetowych.
Podsumowanie
Rozpoczęcie własnej działalności nie zawsze, lecz często pozwala osiągnąć sukces na rynku oraz spełnić nasze ambicje biznesowe. Jeśli uważamy, że mamy pomysł na coś naprawdę wyjątkowego, i chcemy wprowadzić go w życie, warto do tego dążyć i zapoznać się z dostępnymi rodzajami wsparcia. Jeśli nie dysponujemy wystarczającymi środkami, być może warto skorzystać z pomocy najbliższych lub różnego rodzaju dotacji bądź wsparcia parków naukowo-technologicznych. Najważniejsze są przekonanie, że możemy odnieść sukces, i niezrażanie się początkowymi porażkami. Wiele ogromnych obecnie firm zaczynało od minimalnej liczby osób oraz niewielkiego dostępnego kapitału.