Przychód a dochód

Przychód a dochód – co jest czym?

Jeśli zastanawiasz się często, czy przychód a dochód to jest jedno i to samo, a może coś zupełnie innego – dziś pomożemy Ci poznać odpowiedź na nurtujące Ciebie pytanie. Przychód rozumiany jest jako pojęcie księgowe odzwierciedlające wpływ korzyści materialnych – środków pieniężnych – w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, stosunku pracy, sprzedaży nieruchomości lub innego przysporzenia majątkowego o trwałym charakterze. Uzyskanie przychodu wiąże się pośrednio z obowiązkiem rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych lub prawnych, który określony jest w art. 12 ust. 1 ustawy o tymże podatku¹.

Od uzyskanego przez osobę fizyczną lub prawną przychodu zależy wartość powstałego dochodu. W przypadku zarówno osób prywatnych, jak i działalności gospodarczych dochodem jest nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania w danym roku podatkowym. Dochód to zatem dodatnia lub ujemna wartość pieniędzy pozostała po odjęciu wszystkich kosztów.

Przychód

Przychód definiuje się w finansach jako jedną z podstawowych kategorii ekonomicznych pozwalających na pomiar działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwo. Jego ujęcie księgowe bezpośrednio determinują nadrzędne zasady rachunkowości takie jak współmierność i ostrożność.

Czy w polskiej ustawie jest wspomniana definicja przychodu?

W polskiej ustawie o rachunkowości przychód rozumiany jest jako „[…] powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów albo zmniejszenia wartości zobowiązań […]”.

Przychód w rozumieniu osób prawnych definiowany jest jako wpływ pieniężny uzyskany z tytułu prowadzenia firmy. Jego wartość uzależniona jest stricte od wielkości sprzedaży i cen produktów i usług oferowanych przez przedsiębiorstwo. Właściciel firmy jako przychód rozlicza również wpływy ze sprzedaży środków trwałych wchodzących w składniki majątkowe przedsiębiorstwa oraz odsetki płynące np. z lokat bankowych.

Rodzaje przychodów

W świetle UoR i ustaw podatkowych wyróżnia się 3 podstawowe kategorie przychodów:

• przychód finansowy,
• przychód ze sprzedaży,
• przychód operacyjny.

Jednak z ekonomicznego punktu widzenia istnieją odmienne rodzaje przychodów:

• przychód całkowity – całkowita wartość sprzedaży produktów w przedsiębiorstwie,
• przychód przeciętny – przychód uzyskany z jednostki produktu,
• przychód marginalny – przyrost przychodu całkowitego.

Dochód

Nadwyżkę sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania w danym roku podatkowym interpretuje się jako dochód. W przypadku gdy koszty uzyskania przychodu przewyższają całkowitą sumę przychodów, powstałą różnicę definiuje się jako stratę. Dochód jest bezpośrednio związany z podatkiem dochodowym od osób fizycznych i prawnych, ponieważ to właśnie on stanowi podstawę opodatkowania. Rzeczywisty dochód określa się po zakończeniu roku gospodarczego danej działalności. Na podstawie dochodu brutto wylicza się podatek dochodowy. Dochód netto to zaś kwota pomniejszona o podatek.

Powyższe definicje znajdują zastosowanie szczególnie w przypadku działalności gospodarczych i gospodarstw domowych. Dochód może być również definiowany szeroko jako kategoria ekonomiczna odzwierciedlająca dodatni efekt czynników wytwórczych: pracy, ziemi i kapitału.

PKB, dochód osobisty i rozporządzalny

Dochód jest również stosowany jako makroekonomiczna skala pomiaru. Słynne PKB analizowane w mediach to nic innego niż dochód narodowy. Różnica dochodu narodowego i składek ubezpieczeniowych oraz zysków spółek akcyjnych wraz z płatnościami transferowymi stanowi dochód osobisty. Po odjęciu podatku dochodowego od dochodu osobistego powstaje z kolei dochód rozporządzalny.

Przychód a dochód – porównanie

Mimo podobieństw fonetycznych, przychód a dochód cechują podstawowe różnice, które można wskazać już na etapie ich definicji. Przychód rozumiany jest jako pojęcie księgowe, zaś dochód jako kategoria ekonomiczna.

Co do wartości – przychód jest większy kwotowo od dochodu, który pomniejszony musi zostać o koszty uzyskania przychodu. Dochód netto z kolei pomniejszony jest jeszcze o podatek dochodowy od osób fizycznych lub od osób prawnych. Dochód może przyjmować wartości ujemne – stanowi wówczas stratę – dlatego jest realnym źródłem wiedzy o wypracowanym przez firmę zysku. Przychód jest mało wiarygodnym odzwierciedleniem kondycji przedsiębiorstwa, ponieważ nie uwzględnia ponoszonych przez nie kosztów.

Przychód, dochód i zysk

Słowem pochodnym zarówno od przychodu, jak i od dochodu jest zysk. Zysk to dodatni wynik finansowy wykazywany w rachunku zysków i strat oraz sprawozdaniach finansowych przedsiębiorstw.

Czym jest zysk i czy jego dobra kondycja wystarczy do tego, aby firma osiągała sukcesy?

Jeśli firma wykazuje zysk oraz efektywne wartości wskaźników finansowych, może to być podstawą do dalszych inwestycji w jej rozwój. Przedsiębiorstwo osiąga zysk przy nadwyżce przychodów (np. ze sprzedaży towarów lub usług) nad kosztami ich uzyskania w danym roku podatkowym (lub przy danej transakcji). Mimo osiąganych zysków brak płynności finansowej (środków pieniężnych na pokrycie bieżących zobowiązań) prowadzi do bezpośredniej upadłości firmy.

Podatki

Zarówno przychód, jak i dochód pojawiają się w każdej deklaracji podatkowej. Choć to dochód jest bezpośrednią podstawą do opodatkowania, należy pamiętać, że oblicza się go na podstawie przychodu. Klasyfikacja przychodów jest dokonywana inaczej w prawie podatkowym, a inaczej w prawie bilansowym. Nie każdy zapis w systemie ewidencyjnym zostanie uwzględniony w rozliczeniu podatkowym.

Przedsiębiorcy i samozatrudnieni już na etapie rejestrowania działalności gospodarczej są zobligowani do wyboru sposobu opodatkowania spośród:

• skali podatkowej:
  1. opodatkowania 18% przy dochodzie nieprzekraczającym 85 528 zł,
  2. opodatkowania 32% przy dochodzie przekraczającym 85 528 zł,
• podatku liniowego – stałej stawki opodatkowania 19% niezależnie od osiąganych dochodów,
• ryczałtu ewidencjonowanego – podstawą opodatkowania działalności jednoosobowych lub spółek osobowych jest przychód, nie dochód.

Przychód a dochód w rozumieniu osoby fizycznej

Podatek dochodowy jest podatkiem osobistym, dlatego do jego uiszczenia zobligowana jest każda pełnoletnia osoba fizyczna osiągająca pewien dochód (niekoniecznie na terenie RP), która zamieszkuje teren Polski. Właśnie dlatego każda osoba fizyczna zobowiązana jest do wypełnienia i rozliczenia deklaracji podatkowej PIT-11, która jest podstawą do zeznań PIT-36 i PIT-37.

Osoby fizyczne, wykazując dochód na podstawie stosunku pracy, do końca lutego każdego roku muszą otrzymać od swoich pracodawców PIT-11 z informacjami o przychodach pracownika oraz wpłatach dokonywanych na jego rzecz przez pracodawcę. Jeśli osoba fizyczna osiąga dochody z racji więcej niż jednego miejsca pracy, jest zobligowana do uiszczenia podatku od całkowitej sumy dochodów. Aby określić dochód na podstawie osiąganych przychodów, niezbędne jest ustalenie kosztów uzyskania przychodów (kosztów pracowniczych) na podstawie art. 22 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych².

Przychód a dochód w firmie

Przychód i dochód w przypadku przedsiębiorstw i osób samozatrudnionych określa szczegółowo ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych. Wartość dochodu wyznaczają przychód i koszty uzyskania przychodu. Szczególnie te drugie są ważne dla przedsiębiorców, ponieważ pozwalają na optymalizację podatkową.

Wśród standardowych kosztów uzyskania przychodu wyróżnia się m.in.:

• zakup wyposażenia biurowego (komputera, oprogramowania, domeny internetowej),
• utrzymanie siedziby,
• usługi księgowe
• opłaty bankowe
• amortyzację środków trwałych.

Dużą popularnością wśród przedsiębiorców cieszy się leasing, który pozwala na włączenie miesięcznych opłat ratalnych do kosztów uzyskiwania przychodu. Z punktu widzenia ustawy w przedsiębiorstwach kluczowa jest data powstania przychodu, czyli dzień wystawienia faktury lub rachunku.

Brutto i netto

Jaki jest wzór na obliczenie dochodu brutto?

Dochód jako podstawa opodatkowania liczony jest ze wzoru: Dochód brutto = Przychód − Koszty uzyskania przychodu (KUP).

Stawka opodatkowania zależy od wybranej przez przedsiębiorstwo formy rozliczenia oraz wykazywanego przez przedsiębiorstwu dochodu brutto.

Czym jest kwota netto i jak ją wyliczyć?

Po zakończonym roku podatkowym kwota dochodu brutto jest pomniejszona o kwotę podatku – powstaje wówczas dochód netto: Dochód netto = Dochód brutto − Kwota podatku.

W przypadku osób fizycznych dochody brutto i netto rozumiane są jako wartości wynagrodzenia, przy czym wynagrodzenie (dochód miesięczny) netto to kwota, którą osoba fizyczna dostaje na rękę od pracodawcy.

Przychód, obrót i zysk

Przychód i obrót to pojęcia, które nie odzwierciedlają realnie kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Jednak nowo powstałe firmy, zwłaszcza startupy, chwalą się w mediach i na prezentacjach wysokimi obrotami i wypracowanym zyskiem. Są to niewątpliwie liczby efektowne, które nie świadczą jednak o efektywności działalności.

Obrót to określenie wpływów i należności ze sprzedaży produktów przedsiębiorstwa pomniejszonych o podatek dochodowy, który firma musi odprowadzić. Nie odzwierciedla on sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, ponieważ nie uwzględnia kosztów uzyskania przychodu.

Zysk to różnica między przychodami całkowitymi a kosztami całkowitymi, stąd jako jedyna z wyżej wymienionych miar jest wiarygodnym odzwierciedleniem kondycji firmy.

Kalkulacja

Pani Ala jest właścicielką przedsiębiorstwa IT, w którym pracuje 30 programistów. Ze względu na wysokie dochody zdecydowała się na opodatkowanie stałym podatkiem liniowym 19%. Głównym źródłem kosztów w firmie są wynajem biura w centrum Warszawy, leasing specjalistycznych komputerów i dwóch samochodów oraz obsługa księgowa. Załóżmy, że roczne przychody firmy to 1 123 321 zł, zaś koszty uzyskania przychodu wyniosły 765 000 zł.

W takiej sytuacji:

1. dochód brutto = 1 123 321 − 765 000 = 358 321 zł,
2. kwota podatku = 358 321 × 0,19 = 68 081 zł,
3. dochód netto = 358 321 − 68 081 = 290 240 zł.