Venture capital – forma inwestycji w przedsiębiorstwa

Małe i średnie przedsiębiorstwa funkcjonujące na polskim rynku mimo innowacyjnych produktów borykają się z problemem finansowania swojej działalności. Jednorazowe uzyskanie środków finansowych w formie kredytu lub pożyczki tymczasowo wspomaga płynność finansową firmy. W latach 90. w Polsce zaczęła rozwijać się alternatywna forma finansowania przedsiębiorstw – venture capital. W języku polskim brakuje bezpośredniego odpowiednika VC, jednak określa się go zamiennie mianem kapitału wysokiego ryzyka lub kapitału transakcji ryzykownych.

Pani Ala - Asystentka finansowa
Pani Ala Asystentka finansowa
venture capital

Zasada działania funduszy venture capital

Venture capital to kapitał własny, który inwestorzy wnoszą na czas zazwyczaj 3–7 lat.

Jakie firmy interesują inwestorów? Największą uwagę zwracają na siebie firmy z sektora MŚP odznaczającymi się innowacyjnymi rozwiązaniami technologicznymi, produktami i usługami. W przypadku sukcesu projektu firmy te gwarantują inwestorom wysoką stopę zwrotu. Inwestycje te są jednak obarczone bardzo dużym ryzykiem.

Inwestycje

Fundusze VC mają bardzo szeroki horyzont inwestycji, kapitał lokują w przedsiębiorstwa na etapach finansowania takich jak:

  • seed stage – faza zasiewu,
  • start-up – faza startu,
  • wczesny rozwój – faza pierwsza,
  • expansion capital – faza druga.

Największym zainteresowaniem i popularnością wśród inwestorów venture capital cieszą się jednak przedsiębiorstwa wczesnej fazy rozwoju, o ile ich analiza due diligence przebiegnie pomyślnie.

Dezinwestycja

W chwili upłynięcia terminu inwestycji funduszu inwestor podejmuje szczegółowo zaplanowane działanie dezinwestycji (exit, divestment). Polega ono na dokonaniu tzw. wyjścia przez inwestora, który sprzedaje swoje udziały na formalnym lub nieformalnym rynku kapitałowym. Dezinwestycja uzależniona jest od zysku lub straty wygenerowanej przez przedsiębiorstwo i może przyjąć formę m.in.:

  • wprowadzenia spółki na rynek kapitałowy,
  • sprzedaży akcji lub udziałów pierwotnym właścicielom,
  • sprzedaży akcji lub udziałów innemu funduszowi VC,
  • odpisu wartości firmy.

Wady i zalety funduszy venture capital

Instrument finansowy, jakim jest venture capital, może mieć wiele zalet. Oczywiście o dobrych stronach mówimy wtedy, kiedy do współpracy dochodzi między wyspecjalizowanym funduszem i przedsiębiorstwem dysponującym innowacyjnym produktem.

Zalety

Wśród korzyści płynących dla obydwu stron transakcji należy wymienić:

  • pozyskanie współudziałowca-inwestora, którego priorytetem jest znaczny wzrost wartości firmy,
  • możliwość realizacji projektów bardzo wysokiego ryzyka inwestycyjnego,
  • zmniejszenie ryzyka dzięki dywersyfikacji portfela inwestycyjnego funduszu,
  • poprawa płynności finansowej przedsiębiorstwa doinwestowanego,
  • transfer wiedzy know-how – wsparcie menedżerskie, finansowanie działalności, strategie marketingowe,
  • zwiększenie bazy potencjalnych klientów i kontaktów biznesowych,
  • controlling finansowy firmy przez fundusz VC.

Wady

Mimo szeregu cech konkurencyjnych w stosunku do innych instrumentów finansowych,venture capital nie muszą być idealne. W trakcie ich trwania mogą pojawić się problemy takie jak:

  • brak autonomii pierwotnych właścicieli w procesie decyzyjnym,
  • konflikty interesów na linii fundusz inwestycyjny–przedsiębiorstwo.

Główną przyczyną konfliktów, które mogą się pojawić, jest realizowanie przez fundusze takiej strategii, aby osiągnęły one jak najwyższą stopę zwrotu w momencie dezinwestycji. W efekcie realny koszt kapitału może się okazać nawet kilkukrotnie wyższy niż w przypadku np. kredytu obrotowego.

Venture capital jako forma finansowania inwestycji

Przedsiębiorstwo, podejmując współpracę z wybranym funduszem venture capital, musi liczyć się z czasem oczekiwania na przeprowadzenie analizy działalności due diligence. Ponadto, trzeba uzbroić się w cierpliwość co do znalezienia zainteresowanego inwestora. Przedwstępna faza współpracy z funduszem VC trwa zazwyczaj od 6 do 12 miesięcy. Faza właściwej inwestycji obejmuje średnio czas od 3 do 7 lat, a jej właściwym celem jest osiągnięcie przez przedsiębiorstwo dojrzałości i wejście na giełdę2. Spektrum inwestycji obejmuje wszystkie gałęzie gospodarki, jednak na szczególną uwagę mogą liczyć firmy działające w dziedzinie biotechnologii, telekomunikacji oraz IT.

Fundusze VC większość kapitału lokują w finansowanie fazy wczesnego rozwoju przedsiębiorstw. Takie firmy już jako start-upy wypracowały produkt, strategię i wchodzą w posiadanie małych zastawów lub hipotek. Brak im jednak środków na umocnienie konkurencyjnej pozycji na rynku oraz na międzynarodową ekspansję.

Niekonwencjonalne działania venture capital

Wyróżnia się też inne, niekonwencjonalne, prowadzone przez wyspecjalizowane fundusze venture capital działania takie jak:

  1. restrukturyzacja – fundusz zapewnia nową strategię mającą na celu poprawę działalności operacyjnej lub finansowej,
  2. prywatyzacja – gospodarki byłego ZSRR,
  3. joint venture – realizowanie wspólnego przedsięwzięcia przez co najmniej dwie niezależne firmy.

Venture capital a kredyt bankowy

Venture capital to dająca wiele możliwości rozwoju alternatywa dla kredytów bankowych. Pierwszą i kluczową różnicą jest wiek przedsiębiorstwa – banki oferują preferencyjne kredyty dojrzałym firmom, które funkcjonują na rynku już kilka lat. Fundusze VC lokują kapitał w przedsiębiorstwach nowych, funkcjonujących na rynku krótko. Różne jest także ryzyko. Zarówno banki, jak i wyspecjalizowane fundusze akceptują wysoki poziom ryzyka działań, jednak w przypadku venture capital nie jest wymagane zabezpieczenie inwestycji. Kredytodawca wymaga zaś zastawu lub hipoteki. Jednostki VC charakteryzują się dużą ingerencją w działalność przedsiębiorstwa, przez co wymagają podziału wypracowanych zysków między udziałowców. Dzięki zerowej ingerencji banków zysk przedsiębiorstwa zachowywany w firmie.

Venture capital a aniołowie biznesu

Aniołowie biznesu – business angels – to inwestorzy prywatni, którzy faktycznie działają na rynku venture capital. Wykorzystują oni własny kapitał i dzielą się doświadczeniem, wspierając głównie przedsiębiorstwa w seed stage. Pomagają w tworzeniu biznesplanu i aktywnie uczestniczą w zarządzaniu firmą. Fundusze VC, w odróżnieniu od aniołów biznesu, inwestują swój kapitał w przedsiębiorstwa wczesnej fazy rozwoju.

Venture capital w Polsce, Europie i na świecie

Polski rynek venture capital należy do stosunkowo młodych, ponieważ rozwija się dopiero od początku lat 90. ubiegłego wieku. Popyt na rynku pochodzi od przedsiębiorstw mających trudności z uzyskaniem pożyczki oraz kredytu bankowego, próbujących wyjść z długów lub borykających się z problemami wewnątrz firmy. Stronę podaży wypełniają wyspecjalizowane fundusze skupiające zarówno rodzimych, jak i zagranicznych inwestorów.

venture capital
Mimo, iż polski rynek venture capital należy do młodych, to nie brakuje na nim już potężnych funduszy inwestycyjnych.

W Polsce wyróżnia się trzy grupy podmiotów zajmujących się venture capital:

  1. specjalne fundusze lokujące środki publiczne,
  2. komercyjne fundusze,
  3. inwestorzy rynku nieformalnego.

Polscy liderzy

Wśród największych funduszy specjalizujących się w inwestycjach na polskim rynku venture capital warto wyróżnić CARESBAC-POLSKA S.A., Central Poland Fund LLC, Environmental Investment Partners, Fundusz Północny S.A., Intel Capital, PBK Inwestycje S.A. czy Pekao Fundusz Kapitałowy Sp. z o.o.

Liderzy zagraniczni

Liderzy wśród funduszy venture capital związani są ze Stanami Zjednoczonymi, gdzie rozpoczęli działalność inwestycyjną, lokując kapitał w projekty realizowane w Dolinie Krzemowej. Aktywa europejskich funduszy utrzymują tendencję wzrostową i inwestują swój kapitał głównie na rynkach rodzimych i azjatyckich.

Podsumowanie

Aktywna działalność funduszy venture capital jest bodźcem do rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw, które mają w posiadaniu oryginalny i innowacyjny produkt. Borykają się one jednak z problemami finansowania swojej działalności. Fundusze oprócz kapitału wnoszą wartość dodaną w postaci wsparcia menedżerskiego, sieci kontaktów biznesowych czy możliwości restrukturyzacji. Sukces inwestycji venture capital umożliwia pośrednio rozwój rynku kapitałowego, ponieważ wiele spółek w momencie dezinwestycji wchodzi na giełdę.

    Pani Ala - Asystentka finansowa
    Pani Ala Asystentka finansowa

    Zobacz więcej

    Jeśli interesują Cię produkty finansowe skorzystaj z bazy wiedzy by dowiedzieć się więcej.

    Przepraszamy, ale nie mamy żadnej zawartości, którą możemy Tobie zaprezentować.