Ubezpieczenie OC – obowiązkowe czy dobrowolne?

Ubezpieczenie OC (ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej) to rodzaj zabezpieczenia. Daje ono ochronę w sytuacji, gdy ubezpieczony będzie musiał naprawić szkodę wyrządzoną innej osobie. Szkoda ta może powstać w wyniku czynu niedozwolonego (art. 415 kc) lub na skutek niewywiązania się z warunków umowy (art. 471 kc). Szkody poniesione przez poszkodowanych pokrywa ubezpieczyciel, co pozwala osobie korzystającej z polisy zachować stabilność finansową.

Czym są sumy gwarancyjne?

Obowiązkowe ubezpieczenia OC mają prawnie ustalone sumy gwarancyjne, czyli kwoty stanowiące granicę odpowiedzialności ubezpieczyciela, u którego klient ma wykupioną polisę.

Podział ubezpieczenia OC

Ubezpieczenia OC dzieli się na:

1. obowiązkowe,
2. dobrowolne.

Kto musi mieć obowiązkowe ubezpieczenie OC a kto może mieć dobrowolne? Obligatoryjnie polisy OC muszą mieć m.in. kierowcy posiadający zarejestrowany samochód, rolnicy prowadzący gospodarstwo rolne, a także przedstawiciele niektórych zawodów, jak notariusz, lekarz czy architekt. W dobrowolne polisy OC mogą zaopatrzyć się wszyscy, którzy chcą uchronić się przed negatywnymi skutkami różnych zdarzeń.

Obowiązkowe ubezpieczenie komunikacyjne: OC

Ubezpieczenia komunikacyjne to główny segment polskiego rynku ubezpieczeniowego.

Obejmują one dwie grupy ubezpieczeń:

1. obowiązkowe ubezpieczenie OC,
2. dobrowolne ubezpieczenia, jak AC (autocasco), NNW, ubezpieczenie turystyczne, Zielona Karta OC itd.

Ubezpieczenie OC to obowiązkowe ubezpieczenie każdego kierowcy będącego właścicielem zarejestrowanego samochodu. Chroni go od odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w ruchu drogowym (zob. też: karta pojazdu). Zakres polisy jest regulowany Ustawą z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Kiedy należy wykupić polisę?

Kierowca powinien wykupić polisę w ciągu 30 dni od nabycia samochodu.

Co się stanie, jeśli przekroczy się termin, w którym trzeba było wykupić ubezpieczenie?
Jeśli kierowca przekroczy termin 30 dni od nabycia samochodu, naraża się na kary finansowe nakładane przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Stawka wyjściowa ustalana jest na podstawie minimalnego miesięcznego wynagrodzenia.

To, ile rzeczywiście wyniesie kara, uzależnione jest od dwóch czynników:

1. rodzaju samochodu,
2. przerwy w opłacaniu składki ubezpieczenia.

Im dłuższa przerwa, tym naliczana kara jest wyższa i wynosi odpowiednio:

• 20% pełnej opłaty karnej – przy braku polisy do 3 dni,
• 50% pełnej opłaty karnej – przy braku polisy przez 4–14 dni,
• 100% opłaty karnej – przy braku polisy powyżej 14 dni.

Zakres ubezpieczenia OC

Jeśli ubezpieczony jest sprawcą wypadku, odszkodowanie dla poszkodowanych zostaje wypłacane z jego polisy OC.

Ubezpieczyciel odpowiada za:

• szkody wyrządzone w związku z ruchem pojazdu (bez względu na to, kto prowadził),
• szkody powstałe podczas wsiadania i wysiadania z pojazdu, przy załadowywaniu i rozładowywaniu auta oraz w czasie zatrzymania, postoju lub garażowania.

Odszkodowanie wypłacane osobie poszkodowanej w wypadku drogowym wykracza daleko poza kwotę samej naprawy uszkodzonego pojazdu. Co więcej, roszczenia mogą mieć nie tylko kierowcy, ale też pasażerowie, dlatego nie warto rezygnować z wykupienia OC.

Co obejmuje ubezpieczenie OC?

Odszkodowanie za naprawę uszkodzonego samochodu – z założenia polisa ma pokryć wszystkie koszty związane z naprawą pojazdu. Można tu wybrać:

1. rozliczenie gotówkowe – rzeczoznawca ubezpieczyciela ocenia straty i dokonuje wyceny odszkodowania, a pieniądze przelewane są na konto poszkodowanego,
2. rozliczenie bezgotówkowe – ubezpieczyciel rozlicza się bezpośrednio z warsztatem, który wykonuje naprawę samochodu.
3. Samochód zastępczy dla poszkodowanego¹.
4. Holowanie pojazdu.
5. Koszty utraty wartości handlowej pojazdu². Ważne! Dotyczy to tylko samochodów, których wiek nie przekracza 6 lat, i tylko wtedy, kiedy nie została orzeczona szkoda całkowita.
6. Zwrot kosztów za utracone dochody (takie, które poszkodowany mógłby osiągnąć, gdyby nie doszło do wypadku).
7. Zwrot kosztów leczenia (zgodnie z art. 444 § 1 kc).
8. Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę i cierpienie fizyczne i psychiczne (art. 445 § 1 kc) – dotyczy nie tylko osób biorących udział w wypadku, ale też ich rodzin, jeśli stracili w wypadku bliskich.
9. Rentę tymczasową i wyrównawczą.

Suma gwarancyjna

Zgodnie z prawem suma gwarancyjna dla ubezpieczenia OC samochodu nie może być niższa niż:

• 1,22 mln euro na jednego poszkodowanego oraz 6,07 mln euro na jedno zdarzenie drogowe – w przypadku szkód na osobie,
• 1,22 mln euro w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte ubezpieczeniem, bez względu na liczbę poszkodowanych – w przypadku szkód w mieniu.

Za dodatkową opłatą możliwe jest podwyższenie sumy ubezpieczenia na kwotę wyższą niż suma gwarancyjna.

Ile kosztuje OC kierowcy?

Cena polisy OC uzależniona jest od wielu czynników, m.in.: rocznika pojazdu, pojemności silnika, daty wydania prawa jazdy, miejsca zamieszkania kierowcy. Ubezpieczyciel uwzględnia też zniżki za bezszkodową jazdę.

Zakres ubezpieczenia OC oraz jego sumy gwarancyjne są regulowane ustawą, nie warto więc kupować pierwszej lepszej polisy. Rozsądniej jest porównać oferty kilku różnych ubezpieczycieli.

Polisy krótko- i długoterminowe

Ustawa nie tylko reguluje zakres i sumy gwarancyjne polisy OC, ale też czas jej trwania. Zgodnie z art. 26 polisę OC dla posiadaczy pojazdów mechanicznych zawiera się na rok.

Wyjątki od tej zasady zezwalające na zawieranie umów krótkoterminowych (na 30 dni albo na 3 miesiące) wskazane są w art. 27 i obejmują:

• pojazdy zarejestrowane czasowo,
• pojazdy zarejestrowane za granicą,
• pojazdy wolnobieżne albo historyczne.

Kto i jak może skorzystać z polisy krótkoterminowej?

Z krótkoterminowej polisy OC mogą korzystać też np. komisy samochodowe lub inne firmy zajmujące się handlem pojazdami. Ubezpieczenie krótkoterminowe można wykupić w tradycyjny sposób u ubezpieczyciela lub online bez udziału agenta (ten sposób zarezerwowany jest głównie dla handlarzy pojazdami i właścicieli komisów).

Kiedy wypowiedzieć umowę OC?

Wypowiedzenie obowiązkowej umowy OC jest konieczne, jeśli nie chcemy, by automatycznie przedłużyła się na kolejne 12 miesięcy. Dokument należy dostarczyć ubezpieczycielowi najpóźniej dzień przed końcem obowiązywania polisy. Umowę ubezpieczenia OC można wypowiedzieć w dowolnym momencie, ale zostanie rozwiązana dopiero ostatniego dnia okresu, na który została podpisana. Złożenie wypowiedzenia jest bardzo proste. Wzór dokumentu można pobrać ze strony danego towarzystwa ubezpieczeniowego albo znaleźć w wyszukiwarce internetowej.

Kiedy polisa się nie wznawia?

Polisa nie wznawia się, jeżeli:

• nie została wykupiona przez obecnego właściciela pojazdu (kierowca otrzymał ją razem z zakupionym lub podarowanym autem),
• nie zapłacono którejś raty.

Czym ubezpieczenie OC różni się od AC?

Kierowcy z pewnością nie raz zetknęli się z propozycją dodatkowego ubezpieczenia samochodu lub motocykla, np. polisą autocasco (zob. też: ubezpieczenie roweru, ubezpieczenie telefonu). Czym AC różni się od OC?

Obowiązkowe OC rolników

Co reguluje obowiązek OC rolników? Obowiązek OC dla rolników reguluje rozdz. 3 Ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Zgodnie z nim każda osoba fizyczna prowadząca działalność rolniczą, z której odprowadza podatek, oraz dysponująca ziemią rolną o powierzchni przekraczającej 1 ha musi ubezpieczyć siebie i budynki gospodarcze. OC obejmuje też pojazdy wolnobieżne.

OC rolników a OC pojazdu

OC rolnika spełnia tę samą funkcję co OC pojazdu: chroni rolnika i osoby u niego pracujące przed finansowymi skutkami szkód wyrządzonych osobom trzecim. Należy przy tym pamiętać, aby osoba trzecia nie mieszkała lub pracowała w danym gospodarstwie. Szkoda, która podlega ubezpieczeniu, to taka, w wyniku której nastąpiła czyjaś śmierć lub uszczerbek na zdrowiu albo doszło do utraty lub zniszczenia mienia. Przy ustaleniu składki OC bierze się pod uwagę m.in.: wielkość gospodarstwa, to, czy rolnik hoduje zwierzęta, zatrudnia pracowników, posiada pojazdy wolnobieżne.

Suma gwarancyjna – OC rolników

Sumy gwarancyjne w OC rolników wynoszą:

• 5 mln euro w przypadku szkód na osobie w odniesieniu do jednego zdarzenia, bez względu na liczbę poszkodowanych,
• 1 mln euro przy szkodach na mieniu w odniesieniu do jednego zdarzenia, bez względu na liczbę poszkodowanych.

Czego OC rolników nie pokrywa?

OC rolnicze nie pokrywa wszystkich nieszczęśliwych zdarzeń, do których może dojść w gospodarstwie.

Ustawodawca wyłączył m.in.:

• szkody w mieniu wyrządzone rolnikowi przez osoby mieszkające z nim lub pracujące w jego gospodarstwie,
• szkody spowodowane chorobami zakaźnymi, które nie pochodzą od zwierząt,
• utratę gotówki, biżuterii itp.,
• szkody polegające na zanieczyszczeniu środowiska.

Warunki polisy dla rolników

Polisa podpisywana jest na rok, a warunki wypowiedzenia umowy są takie same jak w przypadku OC dla samochodów. Jeśli ubezpieczony spóźni się z wypowiedzeniem umowy, polisa automatycznie przedłuża się na kolejny rok.

Właściciel gospodarstwa rolnego musi też pamiętać o ubezpieczeniu:

• budynków,
• zwierząt gospodarczych,
• upraw.

Obowiązkowe OC zawodu

Przedstawiciele niektórych grup zawodowych są prawnie zobowiązani do posiadania ubezpieczenia OC. Obowiązek ten przeważnie dotyczy wolnych zawodów oraz tych profesji, w których ponosi się odpowiedzialność osobistą.

Do ostatniej grupy należą m.in.:

• komornicy sądowi,
• adwokaci,
• notariusze,
• architekci i inżynierowie budownictwa,
• zarządcy nieruchomości,
• brokerzy finansowi,
• lekarze.

Zawodowa polisa OC nie tylko zwiększa wiarygodność kontrahenta, lecz także zabezpiecza interesy obu stron, ułatwiając dochodzenie roszczeń.

Prywatne OC – oferty skrojone na miarę

Polacy coraz częściej decydują się na wykupienie dobrowolnych ubezpieczeń. Chronią ich one przed osobistym ponoszeniem finansowych skutków zdarzeń spowodowanych osobom trzecim (zob. też: ubezpieczenie na życie, ubezpieczenie społeczne). Typ ubezpieczenia prywatnego jest indywidualnie dopasowywany do potrzeb klienta. Polisa może obejmować jedną osobę, wszystkich domowników, a nawet pokrywać szkody wyrządzone przez zwierzęta domowe.

OC – oferty specjalne

Ubezpieczyciel w ramach polisy może odpowiadać np. za szkody:

• związane z użytkowaniem pomieszczeń podczas wyjazdów turystycznych,
• związane z posiadaniem nieruchomości lub budową domu,
• związane z amatorskim uprawianiem sportu (zob. też ubezpieczenie narciarskie),
• związane ze sprawowaniem opieki nad dziećmi (np. szkody powstałe podczas zabawy: wybicie szyby, zniszczenie laptopa, wybicie zębów koledze),
• powstałe w czasie drogi do lub z pracy / szkoły.

Ubezpieczenie może obowiązywać na terenie miasta, kraju, a nawet całego świata.

OC domu i mieszkania

Ubezpieczenie domu i mieszkania to jedno z najbardziej popularnych ubezpieczeń dobrowolnych wybieranych przez Polaków.

Firmy ubezpieczeniowe oferują:

• bardzo szeroki zakres ochrony (np. przed pożarem, zalaniem, uderzeniem pioruna, kradzieżą i innymi zdarzeniami losowymi),
• bezpłatną pomoc fachowców (hydraulika, elektryka, osób zajmujących się naprawą sprzętów RTV, AGD, PC itd.),
• całodobową pomoc medyczną (zob. też: ubezpieczenie zdrowotne), a wszystkie elementy można dopasować do swoich potrzeb.

OC firmy i działalności gospodarczej

W przypadku OC dla firm ochroną objęte zostają szkody osobowe i rzeczowe wyrządzone osobom trzecim w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą i z posiadanym mieniem.

Ubezpieczenie może obejmować szkody powstałe:

1. w wyniku czynu zabronionego (OC deliktowe),
2. na skutek niewykonania lub niewłaściwego wykonania danej pracy (OC kontraktowe).

OC szyte na miarę firmy

Ochrona dopasowywana jest indywidualnie do potrzeb firmy.

Może obejmować m.in.:

• wypadki przy pracy,
• odpowiedzialność za produkt,
• szkody powstałe na skutek awarii instalacji i urządzeń,
• szkody w mieniu poddanym obróbce,
• szkody wyrządzone przez podwykonawców,
• szkody powstałe w wyniku zanieczyszczenia środowiska.

Ile kosztuje prywatne OC?

Cena polisy uzależniona jest głównie od zakresu ochrony oraz od wysokości sumy ubezpieczenia. Najtańsze polisy można wykupić już za kilkanaście złotych. Te o większym zakresie przeważnie kosztują ponad 100 zł (polisy dla firm odpowiednio więcej). Często zdarza się, że pewne rozszerzenia dodawane są gratis do większych pakietów. Dla przykładu: OC obejmujące zdarzenia, do których dochodzi w gospodarstwie domowym, dodawane są gratisowo do ubezpieczenia domu czy mieszkania.

Na co zwracać uwagę przy zakupie prywatnego OC?

Rozważając ubezpieczenie prywatne, warto pomyśleć o tym, jaki będzie zakres polisy, jakie są jej wyłączenia oraz na jaką sumę gwarancyjną zawrzeć umowę. Im wyższa kwota, tym większa pewność, że ubezpieczyciel pokryje wszystkie szkody powstałe w wyniku nieszczęśliwych zdarzeń. W przeciwnym wypadku różnicę trzeba będzie pokryć z własnej kieszeni.