Ubezpieczenia zdrowotne – rodzaje i zasady korzystania ze świadczeń

Czym są ubezpieczenia zdrowotne?

Ubezpieczenia zdrowotne zapewniają objęcie świadczeniami związanymi bezpośrednio ze zdrowiem¹. Dzięki niemu osoba chora może korzystać z opieki i konsultacji lekarzy, podlegać hospitalizacji, rehabilitacji, a nawet korzystać z kuracji w uzdrowisku. Większość obywateli w Polsce jest objęta jego ochroną.

Kiedy zostało wprowadzone ubezpieczenie zdrowotne?
Ubezpieczenie zdrowotne zostało wprowadzone pierwotnie przez Ustawę z dnia 27 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym.

Rodzaje ubezpieczeń zdrowotnych

Występują przede wszystkim dwa rodzaje ubezpieczeń:

1. obowiązkowe,
2. dobrowolne.

Obowiązkowe ubezpieczenia zdrowotne

Obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne jest finansowane z budżetu państwa. Katalog osób, które są nim objęte, ma charakter zamknięty. Jest precyzowany przez ustawę o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Aby dana osoba nabyła prawo do świadczeń, musi zostać zgłoszona do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Kto podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu?

Obowiązkowemu ubezpieczeniu podlegają m.in.:

• osoby zatrudnione na umowę o pracę lub zlecenia,
• przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą,
• rolnicy,
• żołnierze, policjanci, funkcjonariusze ABW,
• uczniowie i studenci,
• bezrobotni zarejestrowani w Urzędzie Pracy,
• sędziowie, senatorowie, posłowie,
• emeryci i renciści.

Okres ochrony zdrowia

Osoba jest objęta ochroną już od momentu zgłoszenia. Jeżeli pracownik zostanie zwolniony przez pracodawcę (płatnika składek), ubezpieczenie wygasa po 30 dniach od rozwiązania umowy.

Czy gdy student kończy studia, to jego ubezpieczenie automatycznie wygasa?
Studentów ubezpieczenie obejmuje jeszcze przez cztery miesiące od momentu ukończenia studiów (płatnikiem w tym przypadku jest uczelnia). Taka sama sytuacja dotyczy osób, które zostają skreślone z listy studentów.

Ciągłość ubezpieczenia

Co ważne, w przypadku ubezpieczenia obowiązkowego warto dbać o jego ciągłość. W przeciwnym wypadku osoba, która nie jest nim trwale objęta, może zostać zmuszona do zapłacenia zaległych składek Narodowemu Funduszowi Zdrowia. Zapobiega to hipotetycznej pokusie nadużycia, kiedy osoba nieopłacająca regularnie składek ubezpieczałaby się, kiedy potrzebowałaby hospitalizacji bądź leczenia, a potem rezygnowałaby z ubezpieczenia.

Dobrowolne ubezpieczenia zdrowotne

Przewidziano również rozwiązanie dla osób, które chciałyby zostać objęte ubezpieczeniem zdrowotnym, lecz nie spełniają kryteriów, aby podlegać obowiązkowemu ubezpieczeniu. W takim przypadku istnieje możliwość dobrowolnego ubezpieczenia się.

Jak się ubezpieczyć dobrowolnie

W celu uzyskania dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego należy:

1. wypełnić odpowiedni wniosek (dostępny m.in. na stronie ZUS-u),
2. udać się do wojewódzkiego oddziału NFZ właściwego ze względu na miejsce zamieszkania,
3. przedstawić dotychczasowe świadectwa pracy lub potwierdzenie wykreślenia z ewidencji działalności gospodarczej w przypadku przedsiębiorców.

Na podstawie przedstawionych dokumentów zostanie wyliczona składka, którą od tego momentu należy opłacać co miesiąc. Umowa zostaje podpisana na czas nieokreślony, jednak można ją rozwiązać w momencie podjęcia kolejnej pracy bądź rozpoczęcia (lub wznowienia) prowadzenia działalności. Warto wiedzieć, że w przypadku zgłoszenia członków rodziny nieposiadających prawa do ubezpieczenia składka nie ulega zmianie.

Kto może ubezpieczyć się dobrowolnie?

Ubezpieczyć się dobrowolnie mogą:

• osoby przebywające na terenie Polski, których nie dotyczy obowiązek posiadania ubezpieczenia obowiązkowego w Polsce, Unii Europejskiej ani w żadnym z państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA),
• wolontariusze,
• osoby niepracujące, niezgłoszone do ubezpieczenia przez pracującego członka rodziny, a także nieubezpieczone przez uczelnię ani w innym miejscu.

Prywatne ubezpieczenia zdrowotne

Z myślą o osobach, które nie są usatysfakcjonowane jakością usług zapewnianych przez publiczną opiekę zdrowotną, powstało wiele produktów związanych z prywatną opieką medyczną. W zamian za określoną opłatę abonamentową można otrzymać dostęp do specjalistów czy usług diagnostycznych. Będąc klientem takiej firmy, możemy umówić się na wizytę u lekarza wybranej specjalizacji nawet na ten sam dzień. Zakres świadczeń, liczba konsultacji czy wizyt domowych zależy od ceny naszego pakietu. Ubezpieczenie prywatne jest niezależne od tego zapewnianego przez NFZ. Często prywatne firmy świadczące tego rodzaju usługi uzależniają koszty pakietów także od wieku swoich klientów. Najmniej zapłacą osoby dorosłe (zwykle w wieku 18–65 lat), zaś składki dla młodzieży (do 18 roku życia) oraz osób starszych będą wyższe. Wynika to ze zwiększonej częstotliwości korzystania z usług w przypadku obu grup wiekowych. Firmy ubezpieczeniowe oferują podstawowe pakiety prywatnej opieki medycznej już za kilka bądź kilkadziesiąt złotych miesięcznie. Za najbardziej rozbudowane pakiety w firmach takich jak Medicover, LUX MED czy Falck zapłacimy nawet kilka tysięcy złotych rocznie.

Kogo można zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego?

Osoba objęta obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym może zgłosić do ubezpieczenia najbliższych członków rodziny. Należą do nich:

1. mąż lub żona,
2. dziecko własne lub małżonka, dziecko przysposobione do 18 roku życia, a jeśli nadal podejmuje edukację – do 26 roku życia,
3. rodzice i dziadkowie pozostający z ubezpieczonym w jednym gospodarstwie domowym.

Zgłoszenie członków rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego to obowiązek ubezpieczonego. Niedopełnienie formalności może skutkować nawet wymierzeniem grzywny. Przykładowo, za niezgłoszenie urodzonego dziecka do ZUS-u może grozić nawet 5000 zł kary. Zgłoszenia członka rodziny należy dokonać w ciągu siedmiu dni od powstania okoliczności uzasadniającej dane zgłoszenie. W przypadku pracownika zatrudnionego na umowę o pracę wystarczy, że przedstawi on swojemu pracodawcy odpowiedni wniosek.

Ile kosztuje ubezpieczenie zdrowotne?

Składka na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne wynosi obecnie 9% miesięcznego wynagrodzenia. W 2018 roku wynosi ona ok. 320 zł według Głównego Urzędu Statystycznego. Składka na dobrowolne wynagrodzenie zdrowotne w II kwartale 2018 roku wynosi 423 zł.</>

Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego

Wybierając się na wakacje na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Szwajcarii, warto zaopatrzyć się w kartę EKUZ². Jest to dokument w formie plastikowej karty (mieszczącej się w portfelu) potwierdzającej prawo do korzystania ze świadczeń zdrowotnych w łącznie 32 krajach. Będąc w jej posiadaniu, możemy korzystać z opieki medycznej na takich samych warunkach jak obywatele kraju, na którego terenie tymczasowo przebywamy. Nie oznacza to jednak, że do każdego lekarza pójdziemy bezpłatnie, dlatego przed wizytą należy upewnić się, że przyjmuje on w ramach publicznej opieki. Nie we wszystkich państwach opieka medyczna jest całkowicie darmowa – w takim przypadku również będziemy musieli zapłacić za świadczone na naszą rzecz usługi.

Na ile jest wydawana karta EKUZ i jak ją uzyskać

Karta dla osób ubezpieczonych jest wydawana na 12 miesięcy. Wniosek jest dostępny na stronie NFZ, można go złożyć osobiście w oddziale NFZ, wysłać pocztą, faksem lub złożyć za pomocą platformy ePUAP. Kartę można odebrać w oddziale NFZ lub może zostać wysłana na wskazany adres. Istnieje także możliwość wystawienia upoważnienia, aby mogła ją odebrać wskazana przez nas osoba. Karta jest bezpłatna.